شیطان که دشمنی ذاتی و دیرینه ای با انسانها دارد، قسم یاد کرده است که انسانها را گمراه می کند. "نفس أماره" نیز که از شیطان هم خطرناکتر است، دومین دشمن انسان است که باعث گمراهی و انحراف او از مسیر حق می شود. نفس أمّاره به کثرت انسان را به سوی گناه و معصیت دعوت می دهد و با انجام کارهای نیک و طاعت پروردگار مخالفت می کند.
  سومین دشمن انسان، "دنیا و زیبایی‏های آن" است؛ دنیایی که هزاران نفر را با زرق و برق، و امکانات و پست و مقام و زیبایی های خود فریب داده و راهی جهنم نموده است. دنیا با زرق و برق خود می خواهد محبت خود را در قلب ما بکارد و محبت الله را از قلب ما بیرون کند. دنیا می خواهد که انسان از راههای مختلف، از جمله دروغ و قسم دروغین و مکر و حیله، به مال و منال و زیبایی‏های دنیا دست حاصل کرده و در این مسیر الله تعالی را از خود ناراض کند و در آخرت به آتش جهنم دچار شود.
 باید توجه داشت که تنها شیاطین جنی باعث گمراهی انسان نمی شوند، بلکه شیاطین انسی نیز هستند که به مراتب از شیاطین جنی خطرناکتراند و باعث گمراهی انسان می شوند. شیاطین جنی و انسی می خواهند که انسان نافرمانی الله تعالی را انجام بدهد. اما انسان باید با تمام این شیاطین و دشمن‏ها مبارزه کند، به همین خاطر قرآن عظیم الشأن انسان را مبارز و مجاهد معرفی می کند و می فرماید: «والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» و بالاترین جهاد، جهاد با نفس است؛ «والمجاهد من جاهد نفسه فی طاعة الله» مجاهد واقعی کسی است که با نفس اماره بجنگد و بر نفس غلبه حاصل کند و از او در مسیر طاعت و بندگی الله تعالی کار بگیرد. با شیطان مبارزه کند و همانطور که الله تعالی او را از درگاهش راند و طرد کرد، انسان نیز او را از خود براند و ناامید کند. مجاهد واقعی کسی است که دنیا را از قلبش بیرون کند و محبت الله و رسول و محبت دین و صالحین را در قلبش جای دهد.
اهمیت اعمال نیک در ماه رجب اشاره کنم در ماه رجب به هر اندازه که برای شما میسر است روزه بگیرید. روزه گرفتن در ماه رجب و شعبان و رمضان، و نیز روزه گرفتن در روزهای دوشنبه و پنجشنبه که در احادیث توصیه شده است، همه اینها در راستای جنگ با نفس و شیطان است. هیچ عبادتی مانند روزه در شکستن نفس تاثیر ندارد.
"نماز" و "ذکر" را از دیگر عواعمل مبارزه با نفس است انسان با ادای نماز تکبر و سرکشی نفس را می شکند. با ادای نماز در وجود انسان تواضع و عبدیت و بندگی پیدا می شود. با ذکر الله تعالی و تلاوت قرآن نیز انسان به الله تعالی نزدیک می شود. پرداختن زکات و صدقات نیز باعث تزکیه نفس شده و از این طریق حرص و طمع و افراط در محبت مال از وجود انسان زدوده می شود.
 مبارزه با نفس و شیطان و زمینه محبت و نزدیکی با الله تعالی را فراهم نمودن همه اینها با طاعت  و بندگی الله تعالی امکان پذیر است، زیرا الله تعالی که از تمامی ضعفها و خصوصیات انسان آگاهی کامل دارد، این مسیر را برای اصلاح و تزکیه او تعیین کرده است. لذا نباید از راه الله تعالی و از تزکیه و اصلاح خود و نیز از مکر نفس و شیطان و فریب دنیا غافل باشیم. زیرا همه اینها دشمنان ما هستند که دین و ایمان و اسلام ما را هدف قرار داده اند و می خواهند ما را از الله تعالی دور کنند. بنابراین برای مقابله با این دشمن‏ها باید از تمام اعمال و نیکی‏ها در طول سال بهره برداری نمود. زیرا کسی که طالب بهشت و رضامندی الله تعالی است و می خواهد به سعادت و کامیابی برسد و بندۀ ربانی و صالحی باشد، نباید از خود سستی و ضعف نشان داده و در غفلت بسر ببرد زیرا بزرگترین خطری که انسان را تهدید می کند غفلت است. کسی که می خواهد به خدا برسد باید برای طی این مسیر، توشه ای فراهم نماید، که توشه انسان در این راه ایمان و عمل نیک است. اما آمادگی و توشه من و شما کم و ضعیف است. لذا باید قبل از اینکه بر ما نماز جنازه بخوانند و ما را در قبر بگذارند و فرصت ذکر و یاد خدا و طاعت و عبادت و انفاق و دیگر اعمال نیک را نداشته باشیم، از این فرصت‏ها استفاده کنیم.